tatürk Uluslararası Barış Ödülü
1992: Mandela olayı
1992 ****** Uluslararası Barış Ödülü, Afrika Ulusal Kongresi (ANC) Başkanı, Güney Afrikalı siyaset adamı Nelson Mandela'ya verildi. Mandela, ödülü kabul etmedi.
Ödülün Mandela'ya verileceği 8 Nisan 1992 tarihinde açıklandı. Ancak, 12 Nisan'da Johannesburg'da bir açıklama yapan ANC Sözcüsü Gill Marcus, Mandela'nın ödülü, "Türk hükümetine yönelik insan hakları ihlali suçlamaları" nedeniyle kabul etmediğini ve Türkiye'yi ziyaret etmeyi düşünmediğini açıkladı.
Nelson Mandela'nın ödülü kabul etmemesi, Türkiye'de değişik tepkilere neden oldu.
Başbakan Süleyman Demirel, olayı "üzücü" olarak nitelendirdi. HEP (Halkın Emek Partisi) kökenli 14 milletvekili bu tavrından dolayı Mandela'ya teşekkür etti.
Mandela'ya ödülü, 19 Mayıs 1992 tarihinde Cumhurbaşkanı Turgut Özal tarafından verilecekti.
MANDELA KİMDİR
Güney Afrikalı siyaset adamı Nelson Mandela (1918), ülkesinde ırk ayrımına karşı uzun yıllar mücadele etti. 1962'de, Beyaz Yönetim tarafından önce 5 yıl, 1964'de de (14 Haziran), Güney Afrika Hükümeti'ni devirmek için gizli plan yaptığı gerekçesiyle ömür boyu hapis cezasına çarptırıldı. Mandela, yargılama aşamasında, halkın temsil edilmediği bir parlamento tarafından hazırlanmış yasalara uymak zorunda olmadığını savundu.
Mandela, cezaevinde bulunduğu yıllarda, ırk ayrımına karşı mücadele veren Afrikalıların simgesi oldu.
1979'da Nehru Ödülü'nü, 1983'de UNESCO'nun Simon Bolivar ödülünü aldı.
1990'da (2 Şubat) Güney Afrika Cumhuriyeti Devlet Başkanı F. W. De Klerk, Afrika Ulusal Kongresi'ne konan 30 yıllık siyaset yasağını kaldırdı ve af ilan etti. Böylece, Mandela, 11 Şubat 1990'da Cape Town'daki cezaevinden çıkarak, 28 yıl sonra özgürlüğüne kavuştu.
Mandela'nın başında bulunduğu Afrika Ulusal Kongresi'nin ırk ayrımına karşı uzun yıllar süren mücadelesi, 1992'de sonucunu verdi; siyahlara eşit vatandaşlık hakkı tanıyan ve Devlet Başkanı De Klerk tarafından planlanan anayasa değişikliği halkoylamasıyla kabul edildi. (18 Mart)
Tüm bu gelişmeler, Güney Afrika Devlet Başkanı De Klerk ile Afrika Ulusal Kongresi Başkanı Nelson Mandela'ya 1993'de Nobel Barış Ödülü'nü getirdi. (15 Ekim)
Mandela, 10 Mayıs 1994'de Güney Afrika'nın ilk siyah devlet Başkanı oldu.